Nasza codzienność niepozornie wypełniona jest wielością różnorodnych spraw, których rozstrzygnięcie wymaga wydawania przez organy władzy publicznej decyzji administracyjnych. Decyzje te stanowią jednostronne wyrażenie woli organu administracji, w którym określa się rozwiązanie w sprawie indywidualnej i konkretnej, wskazując prawa i obowiązki osoby, której decyzja dotyczy. Począwszy od spraw o świadczenia i pomoc społeczną, sprawy meldunkowe czy też związane z prowadzeniem działalności gospodarczej strona zmierza się z pewnego rodzaju rozstrzygnięciem, które niekoniecznie musi być z jej perspektywy dla niej korzystne. W związku z tym, warto zastanowić się, jak można skutecznie doprowadzić do ponownego rozpatrzenia naszej sprawy. W tym celu pomocnym, ale przede wszystkim podstawowym instrumentem prawnym jest złożenie przez stronę odwołania od decyzji administracyjnej.
Kiedy można odwołać się od decyzji administracyjnej?
Strona dysponuje prawem odwołania się od decyzji administracyjnej, w sytuacji w której nie jest zadowolona z zawartego w niej rozstrzygnięcia. Co więcej, Kodeks postępowania administracyjnego czyniąc zasadę ogólną stanowi, że przedmiotowe odwołanie nie musi zawierać szczegółowego uzasadnienia przyczyn jego wniesienia. Warto jednak pamiętać, że niektóre przepisy szczególne mogą ustalać inne wymogi co do treści odwołania, nakazując odwołującemu się m.in. umotywowanie swojego stanowiska, dostarczenia dowodów czy też wskazania dokładnej podstawy prawnej na której opiera swoje żądania.
Obowiązkowym elementem każdej decyzji administracyjnej jest zawarcie w niej pouczenia strony czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie. W związku z tym warto mieć na uwadze, że w niektórych typu sprawach prawo do odwołania się stronie nie przysługuje – a więc zgodnie z zasadą trwałości decyzji, wyrażonej w art. 16 Kodeksu postępowania administracyjnego, są one ostateczne.
Kto może się odwołać od decyzji administracyjnej?
Na gruncie powszechnie obowiązującego prawa polskiego odwołanie jest podstawowym (zwyczajnym) środkiem zaskarżenia decyzji administracyjnej. Osobą czy też podmiotem uprawnionym do wniesienia odwołania jest przede wszystkim strona postępowania, którą bezpośrednio rozstrzygnięcie dotyczy, ale takie uprawnienie może przysługiwać również innym uczestnikom postępowania, którzy występują na prawach strony (więcej tutaj). Jednakże na potrzeby naszych rozważań, ograniczymy się do perspektywy strony, która jest bezpośrednim adresatem decyzji administracyjnej.
Jak odwołać się od decyzji administracyjnej?
Postępowanie administracyjne cechuje się jednoinstancyjnością – oznacza to, że strona w ramach tego postępowania może odwołać się od decyzji jedynie raz. Potem strona ma jedynie możliwość skorzystania z nadzwyczajnych środków zaskarżenia (jeżeli mają zastosowanie) lub wkroczyć z organem administracji publicznej na drogę administracyjno-sądową. Właściwym do rozpatrzenia odwołania zasadniczo jest organ administracji publicznej wyższego stopnia, o ile ustawa nie przewiduje inaczej. Za przykład posłuży odwołanie się od decyzji kierownika urzędu stanu cywilnego odmawiającego stronie zmiany imienia i nazwiska – w tym przypadku odwołanie od przedmiotowej decyzji kierujemy do wojewody właściwego ze względu na nasze miejsce zamieszkania.
Odwołanie od decyzji administracyjnej następuje w tzw. trybie pośrednim – prościej rzecz ujmując odwołanie wnosi się do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu który wydał decyzję. Nawiązując do poprzedniego przykładu
w takim wypadku odwołanie powinno być adresowane w piśmie do wojewody, niemniej wystosowane za pośrednictwem rady gminy (urzędu miasta).
W jakim terminie wnieść odwołanie?
Co do zasady odwołanie powinno być wniesione w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a w sytuacji gdy decyzja została ogłoszona ustnie – od dnia jej ogłoszenia stronie. Warto jednak pamiętać, że przepisy szczególne mogą przewidywać inne terminy do wniesienia odwołania. Standardowo wniesienie odwołania w terminie skutkuje wstrzymaniem wykonania decyzji.
Skutki odwołania
Organ odwoławczy, rozpatrując merytorycznie odwołanie, ma pełnię władzy, by zmienić bieg sprawy.W związku z tym organ może:
- utrzymać decyzję w mocy, nadając jej
ostateczny charakter, - uchylić ją w całości
lub części i samodzielnie rozstrzygnąć sprawę, - skierować sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji.
Jeśli odwołanie zasługuje na uwzględnienie, organ odwoławczy uchyla decyzję i wydaje rozstrzygnięcie korzystne dla strony.
Zakaz orzekania na niekorzyść
Jednym z istotnych argumentów przemawiających za składaniem odwołań w przypadku poczucia niesprawiedliwości wobec wydanej decyzji jest zasada zakazująca pogorszenia sytuacji strony odwołującej się. Oznacza to, że organ odwoławczy nie może wydać rozstrzygnięcia mniej korzystnego dla strony, chyba że zaskarżona decyzja w sposób oczywisty narusza prawo lub godzi w istotny interes społeczny.
Podsumowanie
Jednocześnie należy pamiętać, że możliwość oraz sposób odwołania się od nieprzychylnych nam decyzji może się różnić w zależności od rodzaju postępowania administracyjnego w którym uczestniczymy. Co więcej, w niektórych typu sprawach prawo do odwołania się stronie nie przysługuje. Więc jeżeli masz wątpliwości w jaki sposób sformułować odwołanie od decyzji w twojej sprawie warto zasięgnąć w tym przedmiocie porady prawnej od osób z odpowiednią wiedzą prawną. Wolontariusze Kliniki Prawa są zawsze gotowi, by służyć pomocą i wsparciem!
Autor:
Martyna Kłujsza
